Co to jest procedura AML i do czego służy?

W Polsce rolę przepisów przeciwdziałających tym procederom spełnia ustawa z dnia 1 marca 2018 roku o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Ustawa ta implementuje tak zwaną V Dyrektywę AML i dostosowuje polskie prawa do zapisów unijnych. Do czego służy ustawa AML w świecie finansów i kryptowalut? Czy może ona realnie uniemożliwić pranie pieniędzy i finansowanie terroryzmu? O tym piszemy poniżej!

Jaki jest cel AML?

Przepisy dotyczące AML mają za zadanie utrudniać oszustwa podatkowe i międzynarodowy przemyt, ułatwiają wykrycie nietypowych zachowań użytkowników w sieci oraz monitorowanie transakcji finansowych postrzeganych jako podejrzane. Wszystkie biura rachunkowe w Polsce mają obowiązek wprowadzić wewnętrzne procedury zapobiegające praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. 

Rola AML w dzisiejszym świecie

Przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu, że środki finansowe są prawidłowo wykorzystywane i nie służą nielegalnym celom. W dzisiejszym globalnym środowisku biznesowym, gdzie transakcje finansowe są wykonywane na szeroką skalę, istnieje konieczność monitorowania i regulacji przepływu kapitału, aby zapobiec nadużyciom. Dlatego AML ma zasadnicze znaczenie dla ochrony przedsiębiorców przed ryzykiem prania pieniędzy i finansowania terroryzmu.

Które podmioty muszą przestrzegać AML?

Podmioty, takie jak banki, instytucje finansowe, kantory kryptowalut, giełdy, biura rachunkowe i inne przedsiębiorstwa, muszą przestrzegać przepisów AML i wdrożyć odpowiednie procedury. Przeciwdziałanie praniu pieniędzy polega na identyfikacji i sprawdzeniu tożsamości klientów oraz monitorowaniu ich transakcji. Przedsiębiorcy są zobowiązani do raportowania podejrzanych działań, co pozwala na skuteczne ściganie przestępców.

Weryfikacja i monitorowanie w AML

W ramach obowiązków związanych z procedurami AML istnieje konieczność przeprowadzania procesu weryfikacji klientów oraz monitorowania podejrzanych transakcji, aby zapobiegać praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Weryfikacja klientów polega na sprawdzeniu ich tożsamości oraz źródeł finansowania. Jest to ważny krok, który ma na celu ograniczenie możliwości korzystania z usług finansowych przez osoby, które uczestniczą w nielegalnych działaniach. Bardzo często powyższa weryfikacja jest dokonywana przy pomocy KYC, o której pisaliśmy w tym miejscu -> (linkowanie wewnętrzne dodać) 

Jak przeprowadzić weryfikację klientów przy pomocy AML?

Poniższe kroki pomogą Ci wdrożyć i przestrzegać procedurę AML: 

1. Przeprowadź dokładną weryfikację tożsamości klienta, w tym sprawdzenie dokumentów tożsamości, takich jak paszport lub dowód osobisty.
2. Ustal źródła finansowania i sprawdź, czy nie ma podejrzeń o pranie pieniędzy lub finansowanie terroryzmu.
3. Zapewnij, że proces weryfikacji jest zgodny z przepisami i regulacjami dotyczącymi AML.
4. Monitoruj wszystkie transakcje na koncie klienta, zwracając szczególną uwagę na te o wysokiej wartości lub nietypowych zachowań.
5. Sprawdzaj wzorce transakcji, aby wykryć potencjalne działania oszustów.
6. Dokładnie przeanalizuj transakcje międzynarodowe i przelewy na rachunki zagraniczne.

Jakie są obowiązki związane z AML?

AML nakłada na instytucje finansowe, przedsiębiorców i inne podmioty szereg obowiązków związanych z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, wynikających zarówno z krajowych przepisów, jak i międzynarodowych dyrektyw i regulacji. W celu skutecznego przeciwdziałania tym procederom, wszystkie podmioty objęte AML muszą: 

• przestrzegać przepisów dotyczących monitorowania transakcji finansowych oraz weryfikacji klientów. 
• utrzymywać i aktualizować rejestr beneficjentów rzeczywistych, aby zapewnić przejrzystość i uniknąć wykorzystywania systemu finansowego do prania pieniędzy.

Ocena ryzyka i raportowanie transakcji w AML

Organizacje objęte przepisami AML są zobowiązane do przeprowadzania ocen ryzyka, monitorowania transakcji oraz raportowania podejrzanych działań finansowych w celu zapewnienia, że wszystkie transakcje są zgodne z prawem.

Czym jest rejestr beneficjentów rzeczywistych?

W ramach AML wprowadzono rejestr beneficjentów rzeczywistych, który ma na celu ułatwienie identyfikacji osób lub podmiotów korzystających z systemu finansowego do prania pieniędzy. Rejestr ten jest istotnym narzędziem w walce z przestępczością z sektora finansowego, gdyż umożliwia weryfikację rzeczywistych właścicieli kont bankowych, firm czy innych podmiotów. Dzięki temu możliwe jest dokładne śledzenie przepływu środków pieniężnych i wykrywanie nieprawidłowości, co ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia zgodności z przepisami AML.

Jakie są zalety rejestru beneficjentów rzeczywistych? 

• Zwiększenie przejrzystości - rejestr beneficjentów rzeczywistych umożliwia identyfikację osób lub podmiotów, które mogą być zaangażowane w pranie pieniędzy lub finansowanie terroryzmu.
• Skuteczne środki sprawdzania - proces ten umożliwia instytucjom finansowym przeprowadzanie dokładnych weryfikacji, co pozwala na skuteczne zapobieganie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.
• Współpraca międzynarodowa - rejestr beneficjentów rzeczywistych ułatwia wymianę informacji między różnymi jurysdykcjami, co zwiększa możliwość odkrycia transakcji podejrzanych na arenie międzynarodowej. 

Karne konsekwencje naruszenia przepisów AML

Naruszenie przepisów AML może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych, w tym kar finansowych i innych sankcji. Ustawa z dnia 1 marca 2018 roku o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu precyzuje zasady i sankcje dotyczące naruszenia obowiązków związanych z AML.

Sankcje finansowe za naruszenie przepisów AML

1. Kary pieniężne: Osoby lub podmioty, które nie przestrzegają przepisów AML, mogą być obciążone wysokimi karami pieniężnymi. Wysokość kar może być uzależniona od stopnia naruszenia oraz skali działań niezgodnych z regulacjami AML.
2. Przymusowe odszkodowania: W przypadku, gdy naruszenie przepisów AML spowoduje straty finansowe innym osobom lub instytucjom, osoba odpowiedzialna może zostać zobowiązana do wypłaty odszkodowania.

Pozostałe sankcje 

• Kary pozbawienia wolności: W przypadku poważnych naruszeń przepisów AML, które mają charakter zorganizowany, osoby odpowiedzialne mogą być skazane na karę pozbawienia wolności. Obecnie przedział kary wynosi od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności. 
• Zakaz prowadzenia działalności: Osoby lub podmioty, które nie przestrzegają przepisów AML, mogą zostać ukarane zakazem prowadzenia określonej działalności gospodarczej.

Wszystkie powyższe sankcje mają na celu zapewnienie skutecznego przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Przestrzeganie przepisów AML jest niezwykle istotne dla utrzymania czystego i legalnego systemu finansowego - nie tylko dla użytkowników i uczestników rynku, lecz również dla podmiotów finansowych. 

Współpraca z Generalnym Inspektorem Informacji Finansowej

Podmioty objęte przepisami AML, w tym instytucje finansowe, mają obowiązek współpracować z Generalnym Inspektorem Informacji Finansowej w zakresie zgodności i przestrzegania przepisów dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Współpraca ta ma na celu zapewnienie, że wszystkie podmioty działają zgodnie z obowiązującymi regulacjami AML i przeciwdziałają praniu nielegalnych środków finansowych. Generalny Inspektor Informacji Finansowej pełni nadzór nad przestrzeganiem przepisów AML i ma uprawnienia do kontrolowania i monitorowania podmiotów objętych tymi regulacjami. 

AML, a kryptowaluty 

FATF (Grupa ds. Opracowywania Zasad Walki z Praniem Pieniędzy) ustanawia globalne standardy dla ustawodawstwa AML. W 2014 roku FATF opublikowała wytyczne dotyczące AML dla kryptowalut, co skłoniło decydentów w jurysdykcjach będących członkami FATF do szybkiego działania. Amerykańska Sieć ds. Walki z Przestępczością Finansową (FinCEN), Komisja Europejska i dziesiątki innych organizacji regulacyjnych już prawnie uwzględniły większość zaleceń FATF dotyczących AML w kryptowalutach.

Odpowiedzialność ta jest następnie przenoszona na: 

• giełdy kryptowalut, 
• emitentów stablecoinów,
• w zależności od przypadku - niektóre protokoły DeFi oraz rynki NFT, które wszystkie FATF definiuje jako VASPs. 

W przyszłości, Oficerowie ds. Zgodności VASP muszą nakładać obowiązek przeprowadzania kontroli KYC i regularnie monitorować podejrzane działania, aby udaremnić nielegalne transakcje, które mogą być powiązane z praniem brudnych pieniędzy i finansowaniem terroryzmu. Dodatkowo, VASPs muszą zgłaszać podejrzane działania odpowiednim regulatorom i agencjom, które są odpowiedzialne za analizę przepływu środków i śledzenie nielegalnych działań do rzeczywistych identyfikatorów, przy użyciu różnych narzędzi, włączając w to analizę blockchain.

‍

Czy transakcje kryptowalut wiążą się z wyższym ryzykiem prania brudnych pieniędzy? 

‍

W czerwcu 2014 roku FATF wydała raport "Kluczowe definicje walut wirtualnych i potencjalne ryzyka AML/CTF", który podkreśla następujące obszary związane z kryptowalutami:

Wysoki stopień anonimowości 

Transakcje kryptowalut zapewniają większą anonimowość niż tradycyjne metody płatności bezgotówkowych. Użytkownicy mogą handlować walutą wirtualną w internecie, a transakcje zazwyczaj charakteryzują się relacjami z klientem, które nie wymagają osobistego kontaktu, umożliwiając anonimowe finansowanie (finansowanie gotówkowe lub finansowanie przez osoby trzecie za pośrednictwem wirtualnych wymienników, które nie identyfikują odpowiednio źródła finansowania).

Transakcje transgraniczne 

Ryzyka związane z AML/CTF są zwiększone, gdy mamy do czynienia z zasięgiem globalnym, ponieważ utrudnia to nadzór i egzekwowanie przepisów.

Brak scentralizowanego nadzoru 

Organizacje ścigania nie mogą prowadzić śledztwa ani zajmować aktywów przeciwko jednemu centralnemu miejscu lub podmiotowi (administratorowi) - chociaż władze mogą kierować swoje działania na indywidualnych wymienników, aby odzyskać informacje o kliencie, które wymiennik może zbierać. W związku z tym transakcje walutą wirtualną zapewniają poziom anonimowości, który nie jest możliwy do osiągnięcia przy użyciu tradycyjnych kart kredytowych i debetowych lub starszych systemów płatności online.

Podsumowanie

AML, czyli przeciwdziałanie praniu pieniędzy, odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu nielegalnym działaniom finansowym i wykorzystywaniu środków pochodzących z nielegalnych źródeł. Przestrzeganie procedur i przepisów związanych z AML zapewnia zgodność z regulacjami i wspiera uczciwość w systemie finansowym. W Polsce, implementacja ustawy z dnia 1 marca 2018 roku o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu jest kluczowym krokiem w walce z nieuczciwymi praktykami. Regulacje te wprowadzają V Dyrektywę AML, dostosowując polskie prawo do norm unijnych. Same przepisy AML mają na celu utrudnienie oszustw podatkowych, przemytu oraz wykrycie podejrzanych transakcji finansowych.